MIZO MIZONA HUMHALH

MIZO TAWNG - TAWNG AWMZE INHNAIH I

06/05/2010 23:58
- James Dokhuma

Mizo tawngah hian awmze inhnaih tak,a hmanna hrang si, hman pawlh nawk nawk thin a awm  nual a.Chung chu a thu kawh tum ang tak a kan hman loh chuan mahni tawng ngei pawh thiam lo nihna a ni a.Thenkhat erawh chu,hmanna thuhmun thei,mahse hman hran theih si a awm nual bawk.Chutiang awmze inhnaih tak si,a hman dan hrang si nei chu kan nih avangin,chung tawng awmze inhnaih takte chu tlem azawng a A AW B (alphabetical) indawt angin tar chhuak ila.Chungte chu:-

A

·        (1) Ai / Lawm / Tuih :

 

(a) Ai : Mihring leh ramsa an tihhlumin a lu an hawn ngei ngei thin a.Salu chu an ai thin a.An aih tam ber chu sakhi leh savawm leh sakei a ni.Ai hming an put chiah loh pawhin an lawm thin.Ai hming  an put chuan eng ran berin emaw an ai a.An aih lem loh chuan ‘lawm’ hming pu-in thenrual thate nen zu in tlangin ‘salulam zai’ an sa a.Ai hming a put erawh chuan khawtlang a nghawrin ‘tithei’ an nihna an tlangaupuina lam a kawk.Sakhi an aihna chhan ber erawh chu,ram lama thangchhuah nih tumin an ai ngei ngei thin.Ral lu erawh chu ai ni tho siin ai hming a pu lo a.Lalho meuhin awmni khamin an ral u (milu) hawn chu an tuallampui a.Chu chu ‘hranglam’ an ti.

 

(aw) Lawm : Sa lu chu lawm ni ve teh meuh mah se, ‘lawm’  hmanna chu a zau zawk.Miin eng        thil thar emaw,kawng danga thil lawmawm emaw an chunga a thlenin emaw an lawm a.In thar emaw, mo emaw, tunlaiin kaisan leh ‘pass’ te, naute tharte an lawm thin.

 

(b) Tuih : ‘Tuih’ hi thil hrang deuh a ni. ‘Tuih’ hming pu phakah chuan ‘bei tuih’ a nep ber.Mizo beltak la hman miah loh an hman dawnin a hmanna turah a hman nghal ai theih loh deuh a.An hman hmain eng thil emaw, thil ho mai mai pawh chhum nan an hmang hmasa a.A chhan chu, Mizo hlum-bel ‘beltak’ hi tuih loh chuan a tir-ah tlema a puh thin avangin a tihphui nan an tuih thin a ni.Bellam lian deuh chi vawkchaw bel te, tukthuam bel te chu hman tak tak hma-ih tuih makmawh a ni.

Thil dang langsar tak leh khawtlang nghawng thama an tuih ngei ngei tih theih chu ‘lal in tuih’ leh ‘zawlbuk tuih’ a ni.Lal in leh zawlbuk chu khawtlang  thaa sak a ni a.An luah dawnin emaw,an luah tawh a nih pawhin an luah atang a rei vak lo-ah ranpui talin awmni khamin an tuih a.Lalin a in a tuih dawn phei chuan khaw thenawm lel dangte pawh a sawm hial thin.Zawlbuk pawh lal khaw chhantu tlangval pawnthuah khaite buk (bahrik) a nih avangin lalin mawh a phur lian hle a.A khaw zawlbuk tuih nan ranpui (sial) a thawh ngei thin a.A dang a la tul a nih chuan lal vekin a tum loh pawhin a nei pa-in emaw an tum mai thin.

Zawlbuk chu mipa tan chauha luh thianna buk a ni a.Zawlbuk tuih ni erawh chuan hmeichhia tan pawh zalen taka an luh thianna a ni.Chumi ni lo-a zawlbuka hmeichhia  lut ve chu,hmeichhia awmnem , buan chak lo hmeichhe le-lo thawmhnaw a ni.

Zawlbuk leh lal in an tuih dawn chuan,chhung tinin zupui (hranden zu) ngan eng emaw zat a lo inring  lawk a.A  hma zan atangin hlimhlawp an bawlin an ur lawk a.A tukah zet erawh chuan tlangpui sa chiau ni a nih tawh avangin , lal mualah a khau kapa thawk chhuakin an ri tlung tlung nileng mai a ni.Lal in sak leh zawlbuk sak chu tha a duh tamin hautak hle mah se,a tuih ni chu an hun vauchher leh nghahhlelh a ni thung a.An nghahhlelh ang ngeiin Chapchar Kut awmni kham ang hrimin ‘dam lai lu lam’ chhal ve ngamin lal in leh zawlbuk tuih chu an lungkham, an ni nghahfak a tling  tak meuh a ni.

·        (2) A vang / A chhan :

 

(a) A vang / (aw) A chhan : Tawng zawmze inhnaih tak, mahse a hmanna hrang si, mi tam takin thuhmuna an hman a ni na a,a hmanna a dang.Entir nan :- Miin eng thilah emaw min sawm a,kal ngei pawh a duh a.Mahse kal hunah min bumrotu eng thilin emaw min tlakbuak avangin ka kal thei ta lo a.Min phatsaktu chuan, “A lo kal ve theih loh avangin min rawn phatsak rawh a ti a.A chhan chu.....,” tiin min bumrotu thil chu a sawi ang.Chuvangin, eng thil emaw sawi a ‘a chhan leh avang’ tih hi tawng chhuah mai a ni.

 

·        (3) Awih / Ring :

 

(a) Awih : Eng thu emaw miin a awih chuan, a thil awih chu a dik ngei ngei turah a ruat a.Tel ve emaw,  a thu zawm emaw inhuam in a awih tihna a ni.Rinhlelhna a neih loh avangin a pawm thlap a.A thu zawm chi a nih leh zawm a inhuam a,a thu zawm duhna a nei thin.

 

(aw) Ring : Mizo tawngah chuan ‘ring’ tih hian kawh a nei tam hle.Chung a kawh hrang hrangte chu : (i) Thawhhma hi ‘ring’ tih a ni. (ii) Nghenchhan ‘ring’-a thu : thut-chhan ‘ring’-a thu pawh ‘ring’ tho a ni.A dang leh chu : (iii) Tam kumah miin buhchang nei lo-in chaw atan bal a hman chuan, chaw-ah bal an ‘ring’ thei.Chung thilah chuan, a thil rin-a thu zawm duhna a nei kher lo thei.Pawnlang takin a rin theih.A chhe lam a tha lam thilah pawh a nih ngei miin an ring thei. ‘A lo thlen ka ring’ tiin thil naran pawh a rin theih tho.Mahni inpekna tel hauh lo-in a rin theih a, ‘awih’ rih ai chuan a pawnlan zawk deuhna a awm thei.

 

Pathian meuh pawh a awm ngeiin thil pawh a tithei ngei tih miin an ring thei a.Mahse a thu anga awm duhna leh mahni inpekna rilru a nei lo-a a rin theih avangin, Bible pawhin, ‘Rahuaite pawhin an ring a,an hlau a an khur thin’ tih ziak kan hmu.Miin Pathian ring ni mai lo-a a thu a awih chuan a thu zawm duhna pawh a keng nghal a ni.Amaherawchu, miin Pathian a rin tak meuh chuan , tam kuma miin bal a ring a, a nunpui ta ang deuhin nunpui-ah hmang khawpin a ring a, a thu pawh a zawm a,a thu zawng zawng a awih vek thin a ni.

 

B

·        (4) Bawih / Sal :

 

(a) Bawih : Mi neitu bik nei a, a neitu-in a duh duha a chhawr thin, hna harsa leh hna hreawm rinreng pawh a thawhtir thin,a thawhchhuah ang ang pawh a pu ta ni bek leh, a pu-in a duh hun huna a hralh theih leh a leiba ai pawha a pek theih, mahnia zalenna nei miah lo,a thin pawh a pu laka ur ngam lo chu ‘bawih’ a ni.A pu chuan awm a tih tawk leh a phal chiah a pe a.Nupui fanau a neih pawhin bawih chuan a nupui fanaute chungah pawh thuneihna a nei chuang lo.A nupui fanaute zawng zawng pawh a pu bawihte an nih vek avangin a pasal te lo-in emaw,a nupui leh a fate emaw tel lo pawhin a hralh thei a ni.Mahse hetiang tak a inbawih erawh hi chu Mizo lal bawih neih dan a ni lem lo.

 

America ramin bawih an neih laia an bawihte an enkawl dan a ni.Mizo lal bawihte chu nupui fanau neiin in-mual vawm hrangin an awm ve tho a.An pu (lal) thu thu a la ni phak tho a.Lal an that leh an nuamsa ve-in an thawhchhuah ang ang pawh an pumbil ve thin.Mahse lalin a mamawh phawt chuan a thil eng pawh a neihsak thei tho.Bawih indang tawh cuan vawk a talh pawhin a vak dar chu lal a pe ngei ngei thin a,chu chu ‘pakai sa’ an ti.Bawih a la nih avang a pek a ni.Heng lal bawihte hi tangka sawmli emaw,sepui emawa tlan chhuah theih an ni thung.

 

 

(aw) Sal : Lal khua-in leido neiin a hmelmate lam chu runin mi man       ta se, an mi mante chu ‘sal’ an ti a,sepui emaw,tangka sawmli emaw-a tlan chhuah theih an ni tho.Mahse tlan chhuah loha awm reng chuan ‘bawih’-ah lutin ‘bawih’ an ni zui a.’Bawih’ an nih tawh chuan, ‘tual-bawih’ an tih emaw, ‘chemsen-bawih’ an tih emaw nen a lem chuang lo.Bawih nihna ang zawng zawng chu a chungah a tla ta vek a ni.Mahse chutianga sal man bawih ni ta nghalte chu khaw indo thinin sa-ui tana inremna an neih chuan an inchhuhsak tawn chawl mai.Tin, bawih an nihna lal khua-ah pawh tlem chuan an ngaihdan a sang hret em maw ni chu aw, a tih theih.

 

·        (5) Bul / Kiang :

 

(a) Bul / (aw) Kiang : Bul hian awmze hrang hrang a nei. ‘A tir’ tihna lam a kawkin thu bul a awm a,thingbul leh thil dang bul a kawk thei.Tin,bulbawk lam sawi nan pawh an hmang tho.Tuna he thumal sawi fiah kan tum erawh hi chu ‘hnem’ tih lam hawi a ni. ‘Kiang’ tih nen thu awmze inhnaih tak leh hmanna thuhmun a nihna a tam thei awm e.Heng ‘lung bul ; thing bul ; antam bul,’ tih angah hi chuan kiang an ti ngai lo. “A pu bulah awm se ; a pu kiangah awm se ,” tih angah hi chuan hmanna a thuhmun chiah a.Amaherawh chu, ‘kiang’ tih ai chuan ‘bul’ tih chuan a bul neitu tlemin a hnaihchilh deuh zawk awm e.A ‘kiang’-a thu ai chuan a ‘bul’-a thu chuan a hnaih deuh zawk thei awm e.

 

·        (6) Bum / Tihder :

 

(a) Bum : Mahni hamthatna tur emaw, mi dang chhiatna tur emaw-a mi awihawm tak mi ta neihsak te,an chetsual ngeina tura tuin emaw a hrilh hian ‘bum’ emaw ‘biakbum’ emaw a ni.Dawt awihawm tak , dawt a nih hriat chhuah rual si loh, rinawm hmel taka mi dang ta thiam taka mi ta neihsak-in emaw, an nunna atan a pawi thei thil thlenga an thuhneh hian ‘bum’ a ni.Chinghne beram vum sinin beramte a ‘bum’ ang khan.

 

(aw) Tihder : Chhiatna leh hekna tling lo,inngamtlak vang emawa fiamthu thutak ni hauh si loa awihawm tak si-a dawt hrilh hi ‘tihder’ chu a ni.Entir nan :- Thangan , “Remi, i nu-in ‘mikhual pathum kan thleng dawn a,chaw kha Remin lo chhum kep rawh se’ a ti,” tiin hrilh ta se, Remi chuan awihin lo chhum kep ta tak tak se, chu chu Thangan Remi a ‘tihder’ a ni.Bum leh biakbum aiin a pawnlang fe zawk.

 

·        (7) Buluk / Butut :

 

(a) Buluk : Thu a chhan a lak thiam lo, eng thu pawh ngaih kawi chinga thinur phah titih zel mi, tawngkam ni se ram hmuka ngaihnobei lo zeta tawng chi hi mi ‘buluk’ an ni.Entir nan : ‘Thu zaizap tak leh hawihhawm taka i sawi loh chuan, ani pui hi mi ‘buluk’ a ni a, chhaih kawlh awlsam zet a nia.Pa thu ngaih thiam lo, huatthlala lo pawh haw zel chi, huatthu ngah, eng emaw hlek thu lak kawi ching hi mi ‘buluk’ an ni.

 

(aw) Butuk : Thil eng emaw hlek thinurpui thuta ang nghal buan buan zel mi hian thin ‘butut’ an nei tihna a ni.Chutiang thin butut nei kiangah chuan thinrim thu leh vui leh vaina han sawi dek dek pawhin ‘a zualzawpui vailenhlo’ tih ang mai a, mi thin thawk thut chi hi thin ‘butut’ nei an ni.

 

CH

·        (8) Chanpual / Chanvo :

 

(a) Champual : ‘Chanvo’ tih nen a hmanna a inang tam hle.Mahse thil tenau insem nikhua a ‘chan ai’ theuh tur an insem kha ‘chanpual’ a ni.Sangha tlang vuak nikhua changa , inang thliaha a kal zawng zawng an sem diat diat thin chu an ‘chanpul’ theuh a ni.

 

(aw) Chanvo : Ro insen thila a chang phak tur ro neituin thurochhiah-a a telhin leh, rokhawmtu dinhmun a din chuan, chu ro insem turah chuan bil (rights) a nei a.An  insem hnuah a chan ang ang chu a te emaw, a lian emaw, eng ‘chanvo’ ber emaw chu a chang tihna a ni a.A chanvo chu a ta a nih tawh avangin a ‘neitu’ a ni tawh a.Chanvo chang phak lo-in chanpual an nei ngai lo.A ‘pual’-a kal tawh chu a ‘vo’ chu a ni.

 

·        (9) Chat / Chhum :

 

(a) Chat : Hmanna thuhmun tam tak a awm.Mahse thuthlung te,leilung leh pangti te a ‘chat’ thin a,a chhum an ti ve ngai lo.Mihring inchhungkhatna siamtu ber a nupui a sun chuan upa-in ‘makpa hnamhrual chat’ an ti a.An inchhungkhatna a chah tak vang a ni.Thil dangah chuan, leilung him lai a khik ruah chuan ‘lei chat’ an ti a,pangti lamah pawh ‘kering chat ; pangti chat’ an ti thin.Heng sawi nan hian ‘chhum’ tih tawngkam an hmang ngai lo.

 

(aw) Chhum : ‘Chat’ leh ‘chhum’ hi a hmanna thuhmun tam hle mah se, chat hmanna tam ber chu thil te-tham thilah chelek a niin thu lamah phei chuan ‘chhum’ tih an hmang ngai lo kan tih tawh kha. ‘Thu tlukna nei’ tih pawh ‘thu pawt chat’ tih a ni. ‘Chhum’ tih erawh hi chu lazai leh thil dang te deuh chi-ah hman ni ve mah se, thil lian lamah chelek tam zawk a ni.Entir nan ; Mihring an tan ‘chhum’ a, thing an tan ‘chhum’-in puanthan te pawh an tan ‘chhum’ thin.Thu lama an hman ve dan erawh chu, thu a ‘chhum’ zawngin a la.Tawng ‘chhum’ hmuk hmuk chi a ni, tih angah te hian.

 

·        (10) Chek / Sat / Zai :

 

(a) Chek : Mizo hriamhrei ha nei chi , hreipui , tuthlawh , hachhek leh tawngtuthlawh lam chi hian an ‘chek’ a.An thil cheh chu eng thil pawh ni se, a hman dan turah cheh tura siam a nih avangin an ‘chek’ thin, ‘sat’ tih an hmang ngai lo.

 

 

(aw) Sat : Mizo hriamhrei fawng nei chi chem leh ngunhnam leh chemte hian an ‘sat’ thin.Fawng nei kher lo phek si, thingphek leh thir phek , a phek lo zawnga hman phawt chuan ‘sat’ tih a ni tho bawk. A phek zawnga an hman chuan ‘hem’ tih a ni.

 

(b) Zai : Chem leh ngnunhnam a ni emaw, thil hriam dang a ni emaw, tin kang lo-a a hriam zawnga an hrut hian ‘zai’ tih a ni thin.Thingzai chemin thing an zai a, thil dang pawh tin lo-a hriamhrei-a an hrut reng rengin ‘zai’ a ni.

 

·        (11) Chhum / Mung :

 

(a) Chhum : Thil hmun hma chaw te, chawhmeh leh thil dang hmin hma chi leh rei tak thuka chhuan ngai lo leh tul lo hi a chhumin an ‘chhum’ a.Hmin tur ni kher lo ‘syringe’ te, la te pawh an chhum thin.

 

(aw) Mung : Thil chhum hmin tur chi hmin har si emaw, thil dang chhum rei ngai hrim hrim pawh an ‘mung’ thin.Bekang te, behliang te hi a hmin har avangin chhum ringata a hmin hman loh avangin rei tak an ‘mung’ a.Thuka chhum ngat ngat ngai chi a munin an ‘mung’ thin.Behliang pawh zanriah hmeha hman/ hman a ngaih avangin an chhum hmasa a.Mun loh cuan a hmun hman dawn loh avangin behliang an chhum hun pawh hun bik sawi nan hmangin ‘Behling mun hun’ an ti.Chu chu tlai lam dar thum vel hi a ni.

 

·        (12) Chhun / Vit :

 

(a) Chhun : ‘Vit’ nen a hmanna a inanna lai a tam na a, a hran hretna a awm.Tuin emaw hlingin min vit thei a,mahse mahniin kan rah palh leh taksaa kan intai tir palhin emaw min ‘chhun’ tih a ni.Hriamhrei lian lam fei leh thirtiang (tiangtir)-in kan chhun a.Mahse ‘chhun’ a nih chuan a hriamhrei khan an tin lawk lo a nih pawhin a chhun tur leh hriamhrei inkar a awm tlangpui.Hlingin min chhun erawh chua inkar a awm chuang kher lo thei.

 

(aw) Vit : Fei pawhin a vih theih.Mahse ‘vit’ hming a put chuan hmun leh hmunah chawp leh chilh takin a vih tur  kar awm lo-in a ni thin.Chemte-in an vit a,hriau-in an vit bawk a.Thu ngaihthlak hrehawm tak hriat a nih pawhin , ‘a thu chuan min vit ngaih mai’ an ti thei bawk. ‘Chhun’ leh ‘vit’ hmanna a danglam dan tlangpui ber chu, hriamhrei chelek leh a chelek dan azir a ni ber.

 

·        (13) Chi / Hnam :

 

(a) Chi : Mizo hnahthlak Chhinlung chhuak zingah hnam peng hrang hrang Ralte, Pachuau leh Hmar tihte leh a dang dang pawh a la awm a.Chung chu ‘chi’ hrang hrang an ni.Heng hnahthlak thuhmun hnam peng hrang neuh neuh hian kalphung hran leh tawng chen nei hrang an ni hlawm na a, hnahthlak khata ‘chi’ peng a ni chauh.

 

(aw) Hnam : Hnam hnahthlak thuhmun hlawm lian tak a nih leh nih loh lan ni lo-in, hnahthlak thuhmun hlawm khat zel chu ‘hnam’ a ni.Mizo hnam zingah chi hrang hrang kan awm tihna a nih chu.Tunlai khawvel ram zau zawk thlir erawh chuan, sakhaw khat vuan zawng hi hnam khata ngaih an ni a.Tin, ram (state / sawrkar) khat chhunga cheng, a khua leh tui (citizenship) nihna nei zawng zawng pawh hi ‘hnam’ khat ang a chhiar a ni bawk. Mahse chu chu Mizo ngaihdan a ni ve chiah lo.

 

·        (14) Chuai / Chul :

 

(a) Chuai : ‘Chul’ tih nen a hmanna a thuhmunna lai awm mah se, hmanna bik a awm a.Mi aia chungchuanna nei zaithiam leh mi chak leh inkhel thiam leh hmelthate hian, an vanglai an pelh tawh chuan an ‘chuai’ thin.Politician te,thuhriltute leh thil mawi chi hrang hrang pawhin ‘chuai’ hun an ei thin. Chutiang a nih chuan an vul lai hunin mual a liam ta tihna a ni.

 

(aw) Chul : Thlawhhma tinsan tawh chuan cheibawl a hlawh tawh lo-in sulhnu thar a awm tawh loh avangin ‘chul’ tih a ni.Silhfen thar hmel mawina nei tawh lo te, bung thar hmel paih tawh hlui hmel lang tawh te chu ‘chul’ tih a ni.Chuai tih nen hmanna a thuhmunna lai chu – Pangpar chuai chu a chul a, hmel pawh a chuaiin a chul thin.Kan vanglai pawh hi a la chuaiin a la chul dawn a ni.Chu avang cuan Awithangpa pawhin : -

 

Kan  vul lai leh kan vanglai a chul zo ta,

Piallei thuah riat karah Lalawithangpa;

Kan la thamral tur a pawi ber mai.’

 

·        (15) Chuang / Bang :

 

(a) Chuang : Thil eng pawh a bi kim tur bakah a bi kim zo tawh lo leh duh tawk bak te hi a ‘chuang’ a ni.Tin sawi tul lo sawi te, mi dang aia danglam bik chungchangah pawh ‘chuang’ tih hi hman a ni thin.Hetiang hian :

(a) Lo tawng ve suh, i tawng ‘chuang’ thin em mai.

(aw) Ani hi chu a va han fing ‘chuang’ bik thin tak em!

(b) Pari zawng kan rin fuh lo, kan ‘chuang’ tih em mai.

(ch) A ‘chuang’ in neih chuan min pe ta che.

(d) Pawisa min pe ‘chuang’, hawh awi, ka pe kir leh ang che.Hetiang hian an hmang thin.

 

(aw) Bang : Ei duh tawk ei hnu-a ei loh zawng chu a ‘bang’ a ni.Tichuan, ei ‘bang’, hman ‘bang’, sem ‘bang’ tiin an hmang.Chung a ‘bang’ chu a chuang a ni lo.Chuang tih nen hmanna a thuhmun thei a, hman kawp thieh pawh a ni bawk. ‘A chuang bang sawi tham engmah a awm lo’ ti te-in.

 

D

 

·        (16) Dul / Pum :

 

(a) Dul / (aw) Pum : A pawn lam sawi nan ‘dul’ an ti a, a chhung lam sawi nan ‘pum’ an ti thung. Dul a nat chuan a pawn lam na a ni a, ‘pum’ a nat erawh chuan a chhung lam na a ni thung. ‘Dul’ a kiar a, ‘pum’ a puar thung. Dulvun a awm a, pum vun erawh chu a awm ngai lo.

 

·        (17) Dum / Hang / Mawk :

 

(a) Dum : Mizo tawng ngeih ve pangngai reng chu ‘dum’ a ni. La dum nan hlo (hrim) chi khat ting an hmang a.Ting hnah tam tawk leh laduang an chhum a.Vawi khat chhumah mai phei chuan a dum tha tawk thei lo.Tum hnih thum thum chhum nawn a ngai thin. Chu avang chuan ‘dum’ sawi nan pawh ‘ting rawng’ an ti ve chawk bawk.

 

(aw) Hang : Hei hi dum ai chuan a dal hret thei. Mihring vun rawng sawn nan ‘hang’ an ti a, an dum dan a nep deuh avangin ‘mihang’ tih an ni. Mihang naran aia hang thim zawk erawh chu ‘midum’ tih a ni.Upate chuan ardum hi ‘ar-hang’ an ti tho.

 

(b) Mawk : Hang lam chi tho chu a ni na a, hang hil lam leh thu lam a kawk. Nausen pian tirha ngo tak pawh ‘mawk’ hun lai an nei a.A mawk hun a chhuah chuan a hmel chu a hang ta zawk thin.Mahse ‘mawk’ hi hang nghet lo, reh leh mai thei pawh a ni. Dam loh leh hrisel loh avangin an mawk thei a, mahse an hrisel leh hunah an vun rawng ngai an pu leh thin.Mawk chu ‘thu’ tih nen a kar a hla vak lo.Hrisel loh avanga hmel hang ta chu ‘thu’ tiin an sawi zawk mah.

 

E

 

·        (18) El / Hnungzang :

 

(a) El : He tawng hi mihring chungchangah lo chuan an hmang lo.Mihring piansual vang emaw, tar vang leh bawrhsawmna thil eng emaw-in a tlakbuak avang a lu chauh ni lo, kawng chin chung lam kun ta tlat hi ‘el kun’ an ti a. A dak zawng, a eu zawng a nih leh ‘el eu’ an ti thung.Miin puar taka chaw a ei pawhin, ‘El eu-in ka ei,’ an ti thin.

 

(aw) Hnungzang : Taksa hnung lam kawng atang a nghawng inkar chho zawng hi a ni na a, hnungzang khuar atanga dar tawn tawn hi chu ‘hnungzang’ tih hian a huam lo. Kawng achin chung lam zang khuar kam tuak chho lai hi ‘hnungzang’ chu a ni a.A vaiin darte nen pawh ‘hnung’ tih erawh chuan a huam vek thung.

 

F

 

·        (19) Fawng / Kho / Hrai :

 

(a) Fawng / (aw) Kho :  ‘Fawng’ leh ‘Kho’ hi thuhmun renga ngai mi tam tak awm mah se, tlema ngai hrang an awm bawk. Ngai hrangtute chuan hrui-hnang tah tlang cheh loh thuai bil melh mawlh chauh hi ‘fawng’ an ti a. ‘Kho’ an tih erawh chu, pianhmang

Thuhmun mah ni se, raw-hnang hmanga tah, a tlang cheh hi ‘kho’

an ti bik.A enga pawh chu ni se, ‘fawng’ tihin hming put ve ngai hauh loh, pianhmang thuhmun tho si a awm a. Chu chu ‘vawmkho’ tih te, ‘khochhuan’ tih te a ni. ‘Vawmkho’ chu a te a, buh Kg. Sawm vel dawng a ni. ‘Khochhuan’ a nih chuan a mawng phui lo-in an tah a, lian zawk deuh pawhian tah thin. ‘Bakho’ phei chu lian deuh tak pawhin an tah. An chhan chu – Ba chhum nan leh a dawn hlawk nan an tah lian deuh chawk mai.Hengah hian ‘vawmfawng, fawngchhuan, bafawng’ tih a ni ve ngai lo.

 

(b) Hrai : Fawng lian tak , buh tin hnih lai dawnga tah a ni.Hmanlaia an buh tehna tlanglawn tak a nih avangin, an lo zau zawng sawi nan pawh hrai an hman thin avangin ‘hrai chuti zat hmun’ tiin tehkhawng bera an hman a ni. Amaherawhchu, an hrai hman a intiat loh theih avangin , buh an inpuk nikhua chang leh an inrulh leh dawn pawha a zat a inan theih nan a duh duhin-a hawh tur ‘tlang-hrai’ an tih chu zawlbuk-ah an dah a.An hawh chat lak loh avangin zawlbuk-ah pawh awm hman lek lo-in an hawh lawr kawi a, hawh ve duh tan pawh a awmna chin hriat a har hle thin.Chu avang chuan awmna chin hriat loh sawi nan pawh , ‘Nanga chumi khami leh ‘tlang-hrai’ awmna kan hre lo e,’ an ti thin a ni.Hrai khat zel-a teh chu a tehna chhiar dan a nih avangin ‘dan leh hrai’ tih tawng pawh hi a piang a ni.

 

Hrai chu a duh duhin an tahin mahni inah mahni hman turin an nei thei a.Nausen an neih pawhin an hrai-ah chuan lapua dahin nausen cu an mut thin a.An duhna lam lamah an chawi sawn thin avangin nausen leh fate sawi nan pawh ‘hraichawi’ an tih phah a ni.Tun hnu-ah phei chuan ‘fa’ sawi nan ‘hrai’ an hmang ta et mai.

 

·        (20) Fu / Fe :

 

(a)Fu / (aw) Fe : Thumal awmze inhnaih dun tak a ni a.A hman dan sawi ila a fiah thei mai awm e.Puan huh an sawr ‘fu’ a, buh an chil fu a, a ‘fe’ an paih thung a. Khawmhma rah bawr te, bekang leh chhhawhchhi te an khawng ‘fu’ a, a rah a awm tawh loh chuan a fu tawhin a lo fe tawh thin a ni. Vaimin kawm a fang awm tawh lo chu ‘fafu’ an ti a.Tin, a tui an sawr fu tawhna erawh chu a ‘fe’ a ni thung. Tui nei chi, tui nei tawh lo chu a fuh tawh avangin a tak chu a fe a ni.Fu pawh feh fu tur a ni a, an feh fu hnuah a fe chu an chhak thin a ni.Thingpui tuiso-a la thlak loh ‘thingpuife’ kan ti hi chu, thlak hnu paih mai tur ang chi zawk hi ‘thingpuife’ tih chauh zawk awm tak a ni.

Comments

Date 11/10/2010
By lawma
Subject Tha hle mai a...

Dear Zotuithiang...

Ka rawn leng khat khawpa... hei ka rawn lut thuta.. i inrin loh lai takin... mahse... i lo dah tha hlawm phian ka ti... ka la chhuak melh melha...PDFah ka chhuah a, ka dah tha then a nia....lawm tak ka ni.

 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E