YMA KUMPUAN THUPUI
‘KHAWTLANG NUN SIAMTHAT’
2010
KAIHHRUAINA
YMA Khawmpui lian, 64th General Conference chuan Kumpuan thupuiah ‘Khawtlang nun Siamthat’ a lo thlang leh ta a. Rualkhai taka hma lak a nih theih nan Central YMA-in kaihhruaina a siam hi theihtawp chhuah a bawhzui nise. Hmalakna kawngah mi te rinngam leh zah tlak ni turin, mahni leh pawl vawng thianghlimin, ‘YMA chu zawldawh chunga khawtlang rawngbawltu’ ani tih hi hriatreng nise. Kaihhruaina hi hlawm hnihah thenin, hlawm khatnaah Khawtlang Nun Siamthat nana Do ngaite tarlangin, hlawm hnihnaah Khawtlang Nun Siamthat nana Inzirtir ngaite tarlan a ni.
THEN KHATNA
DO NGAITE
1. Ruihhlo :
Ruihhlo hi mimal, chhungkua leh khawtlang nun ti khawlotu, ti raltitu leh thihna thlen tu a ni a. Ruihhlo avanga chhungkaw keh chhia leh boral ta sawi tur an tam ta hle. Chuvangin, khawtlanga ruihhlo zuar leh ruihhlo a awm loh nan mahni huam chhung theuhah theih tawp chhuaha hmalak ni se. Khawtlang nun siamthatna hian sual huat leh do a keng
tel tlat a ni. Ruihhlo hian zu leh ruihhlo chi hrang hrang ruih nana hman te a huam vek a. Ualau taka zu in te, ruihhlo tihching te leh ruih avanga buaina siam te kan zilhhau ngam tur a ni. Ruihhlo do kawnga Sorkarin mawhphurhna a pek Sorkar mite leh V.C te a remchan dan apianga thawhpui nise.
2. Mipat hmeichhiatna hman khawloh :
Mipat hmeichhiatna hman khawloh hi mimal, chhungkua leh khawtlang nun tichhetu leh timualphotu a ni a, nupa kar niloa mipat hmeichhiatna hman hi sual a nih bakah natna hlauhawm STD/AIDS etc. inkaichhawn theihna a ni. Pawngsual hi mihring rilru leh nun tichhetu anih avangin kan dem in, kan endawng tur a ni a. Film tha lo en te, lehkhabu tha lo chhiar te, lepchiah taka inchei te leh chhungte remtihna tel lo a naupang, nula, tlangval zana vahchhuah hi nun kawng sual zawhna anih avangin fimkhur hle a tul. Ngaih pawimawh tur langsar zual te -
(i) Pawisa hlawha inzuar, an dinhmun zep leh zahpui reng reng tawh lo te.
(ii) Nupui pasal kawp lai nei reng chunga pawnlama midang kawp ching te.
(iii) Nupa ni si lo, nula leh tlangval, nupa ang maia khawsa te.
(iv) Kum lama la naupang tak, sex lama kal thui tawh si te.
(v) Naupang ningkhawng hre pha lo, thlem leh vau chunga sex hmanpui.
(vi) Nupa kara piang lo enkawltu neilo, fahrah enkawlna hmuna dah te.
Kawngdik kawhhmuha dimdawi taka kaihhruai ngai chi te leh damlo ang hiala en chi te an ni thei. Khawtlang nun siamtha tu tur kan ni tih hrerengin, an dinhmun uluk taka zirin, kawng dik an zawh theihna tura enkawl dan tur dik pek hi YMA tihawm tak a ni.
3. Zalenna hman sual :
Mitinin mimal zalenna inchen leh intluk tlang kan nei theuh a. Amaherawhchu, kan zalenna hi midangte zalenna dipdal zawnga hman erawh a thiang chuang lo. Mahni dikna leh chanvo hriat hi a pawimawh a, ram dan leh khawtlang dan hriata pawisak hi mitin mawhphurhna a ni. Chuvangin, Dan hriatloh avanga dan bawhchhiat hi hremna pumpelh nan chhuanlam a tling lo a ni tih hriain, hengte hi ngaih pawimawh nise.
(i) Vantlang mit tikham zawnga ualau taka hmeichhia leh mipa awmdun leh kut thawh a infiam te, kawngkama inbual te leh thlahdah taka zunram thiar te.
(ii) Nunna atana hlauhawm, vantlang kawngpuia chak lutuka lirthei khalh te, intawh sual palh changa tawngkam mawi lo chhakchhuah te leh midangte dal zawnga lirthei dah te chin loh a tha hle.
(iii) Chhiatni thatnia vantlang nunphung baka khawsak fal tum te.
(iv) Khawtlang inpumkhatna tichhe zawnga nun leh khawsak te.
(v) Chin tawk nei lo leka midangte hnuaichhiah a, hmuhsit leh inbawl luat te.
Khawtlang nun siamtha tur hian a chang chuan YMA hruaitu ten huaisen taka kan tih awm chin kan tih ngam a tul fo thin.
4. Midangte tana phurrit siam :
Thenawm khawvengte mitmei veng miah lo a, mahni nuam tih ang anga khawsak ching te hian midang tan harsatna an thlen a, phurrit an siam thin. Mite mitmei ven nachang hre lo apiangte hi midang te ngaithei lo hlei hlei an ni mah zawk. Khawtlang nuna siamthat ngai zinga pawimawh tak chu midangte phurrit siam kan ching thin hi a ni. Mite tana phurrit siam lo turin heng te hi hria ila.
(i) Midang tana bengchheng siam te.
(ii) Sorkar phalloh leh khap thil zawrh leh lei te.
(iii) Vantlang kawng nek chep zawnga khawsak te.
(iv) Thenawm khawveng tana hnawksak khawpa ran vulh, bawlhhlawh paih te leh tuichhe paih te. Midangte tana kawng hrang hranga phurrit siam thin te hi nun kawng dik zawk zirtir thin nise.
5. Kut tling lova thil neih :
Kawng hrang hranga kut tlinglova sum lak luh hi sual a ni a, kan dodal tur a ni. Sorkar sum leh bungrua mimal tana lak te, hlawkna um luat avanga bungraw chheprelh leh to taka bungraw zawrh te, depde taka Contract hna hrang hrang thawh leh hmantlak loh bungraw supply te, bumna hmanga pawisa inlaksak te hi khawtlang nun ti bawrhbangtu langsar zual an ni a. Mi awmloh hlana thlai, bungrua leh rohlu in ruksak te leh kut tlinglova thil neihte hi kan endawng ngam tur a ni.
THEN HNIHNA
NUNPUI TUR LEH INZIRTIR NGAI TE
1. Mizo nun ze mawi leh nunphung tha te ngaihlu a
chhawm nun :
Mizote hi thlahtute atanga hnam huaisen, tlawmngai leh rinawm kan ni thin a. Aia upa te zaha, chanai tha in ken tawn te leh chhiatni thatni a intawiawm hi kan hnam zemawi tak a ni.
(i) Aia upa zah leh naupang zawk te duhsak.
(ii) Thenawm khawveng laka thilphal.
(iii) Tlawmngaihna leh rinawmna chhawm nun.
(iv) Tanpui ngai apiang te tanpui.
(v) Tawngkam mawi leh hawihhawm hman. Khawsak honaah midangte ngaihdan zaha zawm thiam leh vantlang pawisak te hi khawtlang nun ti nuamtu a ni a, hengte hi mahnin nunpuia midangte zirtir nise.
2. Khua leh tui tha nih :-
Khawtlang hruaitu, Kohhran hruaitute leh Sorkar thuawih a pawisak hi khua leh tui tha nihna pawimawh tak ani a. Vantlang thil leh Sorkar bungrua te hi mipui ta ani tih hria a, zah taka enkawl leh humhalh hi mitin mawhphurhna a ni. Hnatlang, Chhiah pek, Khawtlang leh ram dan zawm hi mitin mawhphurhna a ni a, Khawtlang tana thil sem, Ration,
Tui, Gas leh inhlawhfakna etc. chungchang thleng hian chuhhelh bik nih leh duham fal nih hi thil zahthlak tak a ni. Tanpuina dawngtu ni lova, midang te tanpui tu nih hi khua leh tui tha nihna a ni a, hengte hi ngaih pawimawh nise.
(i) Sorkar chhiah leh bill chi hrang hrang a hun tak pek.
(ii) Sorkar atanga hamthatna kan dawn te, hman dan tur dik taka hman.
(iii) Mimal, Sorkar leh Bank hrang hranga pawisa puk (loan) a hun dik taka rulh te.
(iv) Khawtlang roreltu te leh sakhaw hruaitu te zah leh pawisak.
YMA member zawng zawng ten khua leh tui tha nih hi kan tum tur a ni a, khua leh tui tha ni turin theihtawp i chhuah ang u.
3. Intodelh leh taimak :-
Intodelh hi zahawmna a ni a, mahni thawhchhuah leh rochan phuloa nun leh khawsak hi thil zahthlak tak a ni a. Thatchhiat leh dawngdah avanga nghei reng leh pachhiate hi mitten an tanpui chak ngai lo. Uchuak taka inchei hi lepchiahna lantirtu mai a ni a. Ramdang mi leh hnamdang miten kan rama hna an thawh ang hi, a ram neitu thalaite hian kan thawk thei ve theuh a ni. Mamawh ngah chuan hna a thawh tam a ngai a, malsawm tlaka taima taka hnathawh hi intodelhna kawng
pawimawh tak a ni tih hi inzirtir uar ila.
(i) Mizoram leilung hi thlai tharna atan a la tha tawk a, a la zau tawk bawk.
(ii) Rim taka thawka hlawhchhuah hian malsawmna a pai a, a daihzai bik.
(iii) Hna hnuaihnung leh hniam anga lang pawh nise, intodelhna anih phawt chuan, a thawktu chu a zahawm a ni.
(iv) Intodelh turin thawhchhuah atangin tlem tal dah that thin tur a ni.
(v) Hnathawh hun dik taka hnathawh leh ban hun dika ban.
(vi) A hautak lo zawnga nun leh khawsak thiam hi intodelhna awlsam ber a ni.
4. Ngaihhlut tur thlan thiam :-
Tunlaiin fashion chi hrang hrangte, lirthei, mobile leh Computer te kan uar ta viau a. Hengte hi a neizo tan tha viau mahse, chhungkaw khawsak tibuai tham leh awhna suala min hruaitu anih ai chuan neih loh ngam leh ngaih hlut loh thiam a tul ta a ni. Thianghlim lo leh ho lam mai maia sum ngahte, puk chawpa intih milen ve ngawt te hi thil zahthlak tak a ni a. Kan ngaihnep a lo tul ta. Zirna, Sumdawnna, Hnathawhna, eizawnna leh Politics a mi hmingtha chawimawi phute chawimawi thiam a tha hle.
(i) Thawhrim vanga mi hlawhtling te kan ngaihlu tur a ni.
(ii) Rinawm taka mahni hna thawk te hi kan ngaihlu tur a ni.
(iii) Ram leh khawtlangin a tangkaipui te hi kan ngaihlu tur a ni.
(iv) Belhchian dawl leh phu reng avanga hlawhtling te hi kan ngaihlu tur a ni.
5. Zirna leh thiamna kawnga rual el :-
Zirna leh thiamna hi hmasawnna kawnga rahbi hmasa a ni a. Khua leh venga mithiam an tamna apiangah khawtlangin hma a sawn a, khawtlang nun a nuam nge nge. Chuvangin zirlaite fuihthiam te, zirna kawnga mi hlawhtlingte ngai hlu a, chawimawi a tha hle. Chhel leh taima taka kan zir peih phawt chuan hnamdang te kan phak a ni tih hi zirlai thinlungah tuhin, Sorkara dinhmun pawimawh luah thei turin Central Service exam hrang hrang te hmachhawn tura inbuatsaih a tha hle. Hetih rual hian zirna kawnga hlawhtling lem lo – mitaima, tumruh leh kut themthiam te tan hlawhtlinna a awm tho a ni tih hi thalaite zirtir nise. Vawihnih khat hlawhchham avanga beidawng mai lovin, tumruhna nei tlat turin thalai te zirtir nise.
6. Khawtlang, ram leh hnam hmangaihna thinlung
neih
Thing leh maute leh nungchate hi mihringte nunna hnar an ni a. Tura sangha leh nungcha hraite dodalin, ram kang tur ven hi a ram neitu mitin mawhphurhna a ni a. Tui lakna leh tuikhur hnar vah chereu te hi tuihna tikangtu a ni a, kan humhalh tur a ni. Nungcha leh ranvulh te laka ngilneih hi nunphung tha a ni a, an chunga hleilen leh tihnawmnah te phei chu thiang lo leh hmuingil lohna hiala ngaih thin a ni. Mihringte hi a huhoa cheng leh innghengtawna khawsa kan nih avangin inpumkhat nan inlainat tawn leh inngaichang tawn taka khawsak ho a tul hle. Kan ram neihchhun MIZORAM hi, Pi leh Pu ten ral leh sahrang hmaa min lo sahchhuah sak ram anih avangin enkawl a humhalh tlat tur kan ni a. Kaihruainain a tarlan kan do tur te hmachhawn a, nun ze mawi leh nunphung tha te chhawm nung zelin, a neitu rilru pu a, ram leh hnam hmangaihna thinlung nena hma kan lak phawt chuan Zofate hian hma kan sawn ngei ang.
CENTRAL YMA TIH TUR :
1. Kumpuan hawnna leh Kumpuan pualin Seminar/ Workshop buatsaih ni se.
2. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awmte thawhpui ni se.
3. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
4. YMA General Conference thupuiah hman ni se.
5. A theih leh remchang angin Central YMA
Chanchinbuah tarlan thin ni se.
6. Kumpuan bawhzui tha Sub-Hqrs., Group leh Branch tan lawmman a buatsaih ang.
7. Central YMA aiawha Sub-Hqrs, Group leh Branch-a lamkal ten kumpuan thupui sawi thin ni se.
SUB-HEADQUARTER YMA TIH TUR :
1. YMA Sub-Headquarters Conference thupuiah hman ni se.
2. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awm te thawhpui ni se.
3. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
4. Thupui bawhzui tur Committee indin ni se.
5. Sub-Hqrs. YMA aiawh a Group leh Branch a lamkal ten kumpuan thupui hi sawi thin ni se
GROUP YMA TIH TUR :
1. YMA Group Conference thupuiah hman ni se.
2. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awm te thawhpui ni se.
3. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
4. Thupui bawhzui tur Committee indin ni se.
5. Group YMA aiawh a Branch a lamkal ten kumpuan thupui hi sawi thin ni se.
BRANCH YMA TIH TUR :
1. YMA Day-ah thupui a hman ni se.
2. Kumpuan pualin vantlang inkhawm buatsaih nise.
3. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awm te thawhpui ni se.
4. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
5. Thupui bawhzui tur Committee indin ni se.
6. A theih leh remchang angin Branch chanchinbuah tarlan thin ni se.
7. Zirna , eizawnna, kuthnathawh, sumdawn leh politicsa mi hlawhtling leh entawn tlak chawimawi phute chawimawi ni se.
YMA Kumpuan Kaihhruaina for Zotui Thiang.pdf (54,3 kB)
Thulakna : https://centralyma.org.in